W rodzinnym gnieździe i inne historie - Jaroslav Hašek

Jaroslav Hašek (1883-1923) - przeszedł do historii literatury jako autor Przygód dobrego wojaka Szwejka w czasie wojny światowej. Ale był przecież także satyrykiem, występował w kabaretach, w czasie I wojny światowej został wcielony do wojska, później służył w Armii Czerwonej, założył Partię Umiarkowanego Postępu w Granicach Prawa, współpracował z pismem o tematyce zoologicznej, wymyślając nieistniejące zwierzęta. Lubił wino (raczej piwo był w końcu Czechem), kobiety i śpiew. Opublikował kilkanaście tomów satyr i opowiadań. Część z nich publikujemy w niniejszym tomie W rodzinnym gnieździe i inne historie.

Ot choćby taka jak w "Tragedii kupca": Każdy chyba obywatel choć raz w życiu próbował oszukać urząd podatkowy. W urzędzie podatkowym bowiem siedzą drapieżnicy, którzy za stertami formularzy i kwestionariuszy z niecierpliwością muchołapki wyczekują swej ofiary. Z początku urząd podatkowy zasypuje cię nadzwyczaj grzecznymi pytaniami. Otrzymujesz formularze, w których zwracają się do ciebie przez „Wielce łaskawy”. Błagalnymi słowy, że tak powiem, proszą cię, abyś z łaski swojej napisał, jakie masz dochody, jaki majątek, czy masz domy, obory, dobytek, auta, aeroplany, balony, czy wycierasz nos chusteczkami batystowymi, czy też płóciennymi. Pytają, czy twój dziadek nosi w uszach złote kolczyki, i w ogóle chcą poznać twe najintymniejsze sprawy. Drugie pismo już jest gorsze. Nie tytułują cię przez „Wielce łaskawy”, lecz „Wielce szanowny” i zapytują, czy masz stodołę. Gdy i to pismo zignorujesz, otrzymasz trzecie, w którym tytułują cię „Szanowny panie” i grożą ci karami pieniężnymi, a w wypadku niemożności ściągnięcia ich – więzieniem. Po czwartym zaś piśmie, w którym nazywają cię po prostu „panem”, prowadzą cię do kryminału...